Uniwersytety Trzeciego Wieku

DZIELIMY SIĘ HISTORIĄ

Uniwersytety Trzeciego Wieku

Na spotkaniach w Zamku Królewskim podzielimy się z Państwem swoją wiedzą i pasją. Chcemy, aby każde spotkanie stało się intelektualną przygodą, dlatego opowiemy o tym, co nas samych bardzo ciekawi, intryguje czy wręcz fascynuje. Każdy wykład będzie się łączył w ścisłym bądź szerokim zakresie z Zamkiem.

Wykłady prowadzone są przez pracowników Działu Edukacji, którzy mając duże doświadczenie w przekazywaniu wiedzy, postarają się w jak najciekawszy sposób zaprezentować poszczególne zagadnienia.

 

ROK AKADEMICKI 2023/24

 

Kolor w sztuce. Opowieść o teorii i symbolice koloru na przestrzeni wieków.

Czym jest kolor i co symbolizował w poszczególnych epokach? Na przestrzeni dziejów pigmenty artystyczne były wytwarzane ze śmiercionośnych metali, trujących minerałów, moczu, krowiego łajna, a nawet zmiażdżonych owadów. Egipcjanie stworzyli pierwszy syntetyczny kolor, a najszlachetniejszy fiolet pochodzi od drapieżnego ślimaka morskiego. Serdecznie zapraszamy w podróż do fascynującego świata kolorów. Porozmawiamy o starożytnym świecie gdzie  białe zabytki zdobiła niegdyś barwna polichromia, o kolorystyce obrazów średniowiecza i renesansu. Zastanowimy się jak kolor definiowały traktaty o malarstwie a jak postrzegali go wielcy artyści tacy jak Leonardo da Vinci czy Rembrandt van Rijn.

Prowadząca: Dominika Jackowiak
 

Historia w meblach zapisana.

Dawne meble stanowią ważne świadectwo naszej historii i kultury. Są łącznikiem pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. Są opowieścią o sztuce, rzemiośle, aspiracjach epoki i ludziach, którzy z nich korzystali. Zapraszamy do wysłuchania opowieści o najcenniejszych zamkowych meblach, które są unikatami w polskich zbiorach muzealnych. Podczas wykładu dowiecie się Państwo: co to jest gerydon oraz dlaczego król spał pod baldachimem. Prześledzimy historię królewskiego tronu oraz dowiemy się co wchodziło w skład kobiecego buduaru.

Prowadząca: Dominika Jackowiak
 

Podwiązki, krynoliny, pantalony i kalesony – czyli o bieliźnie w dawnych czasach.

Noszenie bielizny to dziś sprawa oczywista. Jej funkcje takie jak utrzymanie ciepła, komfort, higiena są bez dyskusyjne. Ale jak to było dawnej?  Szukanie wzmianek w literaturze o tej części garderoby jest bardzo trudne, bo uważano ją za wstydliwą, wręcz „niewymowną”, czasem nawet frywolną z zabarwieniem erotycznym. Król bez jedwabnych pończoch i podwiązek nie mógł się pokazać publicznie. Królowa podkreślała gładkość swojego dekoltu delikatną koronką. Bielizna wyzwalała ciało, innym razem więziła, niekiedy zupełnie jej nie było, aby później śmiało wychylać się spod wierzchniego ubrania. Zapraszamy do wysłuchania wykładu o fascynującej historii bielizny.  

Prowadząca: Agnieszka Lichacz
 

Królewskie korony warte są miliony!

W jaki sposób pokazać splendor władzy królewskiej? Oczywiście biżuterią. Wspaniałe korony, berła, miecze, osobista biżuteria, ordery wykonane ze złota, ozdobione szlachetnymi kamieniami do dziś zachwycają. Przekazywane z pokolenia na pokolenie, wielokrotnie przerabiane, ukrywane, niszczone, skrywają fascynujące historie. Niektóre klejnoty przetrwały do naszych czasów w stanie prawie nienaruszonym - berło i miecz Stanisława Augusta, klejnoty Augusta III. Inne, tylko w ocalałych fragmentach, dołączono np. do ozdób relikwiarzy. Królewskie klejnoty stanowią dziś historyczną pamiątkę o nieocenionej wartości. Wśród najbardziej wartościowych kolekcji biżuterii na świecie wyróżnia się kolekcja królowej Elżbiety II.

Prowadząca: Agnieszka Lichacz
 

W poszukiwaniu utraconej Arkadii

Spotkanie będzie podróżą od antycznych "Bukolik" Wergiliusza, przez stoickie poussinowskie oraz sentymentalne kompozycje Jurriaana Andriessena po sztukę współczesną. Poddamy krytycznej analizie - piękny skądinąd - topos mitycznej Arkadii. Zbudujemy przestrzeń do postawienia ważkich pytań. Czy obiecywana nagroda rajskiej czy też konsumpcyjnej szczęśliwości nie jest narzędziem dla systemowego formatowania globalnych społeczeństw? A może nadal odpowiada przede wszystkim na emocjonalną potrzebę człowieka zgnębionego kondycją otaczającego go świata?

Prowadząca: Monika Przypkowska
 

Sęk w desce. Zaskakująca historia malarstwa o drewnie

Siedemnastowieczne martwe natury Cornelisa Norbertusa Gijsbrechtsa były dla ówczesnych kolekcjonerów-humanistów jednocześnie przyjemnością intelektualną i estetyczną. Były też, w dużej mierze, auto-opowieścią malarza o sobie i swojej twórczości. Czy podobne funkcje spełnia sztuka współczesna inspirowana tym barokowym mistrzem? O czym mówią do nas iluzjonistyczne przedstawienia mebli Jana Mioduszewskiego? Czy rozumiemy wszystko o czym mówią do nas kompozycje holenderskiego artysty sprzed wieków?

Prowadząca: Monika Przypkowska
 

Jak ojciec z córką - wyjątkowa relacja Marii i Stanisława Leszczyńskich z historią w tle.

Maria Leszczyńska to postać wciąż mało znana w polskiej historii, ukrywająca się w cieniu sławnego ojca i męża. Życie Marii, pomimo wielu zaszczytów, nie było usłane różami. Zawsze mogła jednak liczyć na wsparcie i pomoc kochającego ojca Stanisława Leszczyńskiego, który w wielu momentach jej życia był dla niej najmilszą opoką. Czas przypomnieć historię tej niezwykłej kobiety, która została żoną króla Francji Ludwika XV. 

Prowadząca: Paulina Jasny
 

Niezwykła podróż Juliana Ursyna Niemcewicza po dawnej Polsce

Zapraszamy do wzięcia udziału w historycznej podróży po Polsce znanej i nieznanej. Naszym przewodnikiem będzie postać nietuzinkowa polityk i pisarz Julian Ursyn Niemcewicz. Wraz z autorem zajrzymy do polskich i litewskich miast i miasteczek, zwiedzimy miejscowe pałace i zamki, a nawet fabryki, przy okazji przyglądając się codziennemu życiu mieszkających tam ludzi. 

Prowadząca: Paulina Jasny

 

Medycyna na polskich dworach królewskich w XVII i XVIII wieku.

„Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz” pisał jeden z ojców polskiej literatury – Jan Kochanowski. Wiedzieli o tym niewątpliwie biedni i bogaci w tym także władcy i ich krewni. Który z monarchów wybrał się na kurację do wód leczniczych i był wnoszony na łożu na obrady sejmu, który zaś cierpiał na cukrzycę i choroby nerek? Co stało za przedwczesną śmiercią dzieci polskich Wazów i Jana III? Kogo leczono upuszczaniem krwi, a kogo lekarstwami na bazie… rtęci? Kiedy wreszcie miało miejsce pierwsze odnotowane w dziejach Polski cesarskie cięcie i który królewski lekarz zalecał dużo ruchu i ćwiczenia fizyczne? Podczas wykładu odpowiemy na ta te i wiele innych pytań związanych z tajnikami dawnej medycyny.

Prowadzący: Wojciech Siwek

 

Accipe coronam Regni – czyli o koronacjach królów i królowych w średniowiecznej i nowożytnej Polsce 

Nie tak dawno mieliśmy okazję zobaczyć koronację Karola III, wielu może zastanawiało się na ile współczesne brytyjskie obrzędy koronacyjne przypominają te sprzed wieków, a wreszcie ile mają wspólnego z polskimi zwyczajami. Ten wykład będzie odpowiedzią na te i wiele innych kwestii związanych z czasem, miejscem i porządkiem koronacji. Nie zabraknie też ciekawostek o polskich insygniach, strojach koronacyjnych i świętowaniu intronizacji nowego króla.

Prowadzący: Wojciech Siwek
 

Kobieta, król, święta. Jadwiga Andegaweńska w 650 . rocznicę urodzin.

Królowa Jadwiga Andegaweńska to postać niezwykła w historii naszego kraju. Jest jedyną kobietą, która sprawowała funkcję króla Polski i jedyną koronowaną władczynią naszego kraju ogłoszoną świętą. Podczas naszego wykładu zgłębimy historię tej fascynującej postaci. Dowiemy się, jakie wyzwania stawiano przed młodą królową i  jak wpłynęła na dzieje Polski. Postać królowej Jadwigi stanie się też doskonałym pretekstem do przedstawienia kluczowego okresu w historii Polski - przejścia od monarchii Piastowskiej do czasów jagiellońskich.

Prowadzący: Sławomir Szczocki
 

Wielki wódz skrzydlatych jeźdźców. Jan Sobieski w 350. Rocznicę wyboru na króla Polski.

Jan III Sobieski był jednym z najsłynniejszych władców w historii Polski i jednym z najważniejszych dowódców wojskowych w Europie XVII wieku. Do legendy przeszły, jego pełne miłości, listy pisane do żony królowej Marysieńki. 350. rocznica wyboru Sobieskiego na króla, to świetny pretekst do przedstawienia działań władcy nie tylko jako wodza, ale również  jako polityka, dyplomaty czy mecenasa sztuki. Podczas naszego wykładu zgłębimy historię tej fascynującej postaci i spróbujemy się zmierzyć z legendą zwycięzcy spod Wiednia.

Prowadzący: Sławomir Szczocki
 

Warszawa w obrazach Canaletta

Obrazy Bernarda Bellotta zwanego Canalettem mają niezwykłą wartość dokumentacyjną.

Spotkanie w Zamku będzie szansą na przyjrzenie się powiększonym fragmentom dzieł włoskiego mistrza, co pozwoli na wspólny „spacer” ulicami osiemnastowiecznej Warszawy. Omówimy przy tym architekturę, środki transportu, zawody i obyczaje panujące w uwiecznionym przez artystę mieście.

Prowadzący: Tomasz Drapała
 

Bona Sforza – od Bari do Bari.  

Bona jako włoska księżniczka swoje dzieciństwo spędziła z matką w Bari. Stąd też wyjechała do Polski stając się żoną Zygmunta Starego. Do Bari w końcu wróciła po 38 latach pobytu w naszym kraju. Jak wyglądało jej życie? Jakie sukcesy i porażki odnosiła będąc polską królową? Spotkanie będzie okazją do odpowiedzi na te pytania.

Prowadzący: Tomasz Drapała
 

Historia w przedmiotach zaklęta. Opowieść o niezwykłych ludziach tworzących niezwykłe przedmioty.

Rzemiosło związane jest z człowiekiem od zarania dziejów. Umiejętność tworzenia przedmiotów codziennego użytku świadczyła o postępie cywilizacyjnym. Coraz wyższy poziom artystyczny wytwarzanych przez rzemieślników przedmiotów powoli zacierał granice między rzemiosłem a sztuką. Dziś przechadzając się po muzeach, oglądając te  przedmioty niejednokrotnie zastanawiamy się nad ich historią. W każdym z nich zaklęta jest opowieść o ludziach, którzy w swym kunszcie je zrobili, ale też o tych, którzy ich używali.

Prowadząca: Marta Tarnawska-Banaszek
 

Białogłowy w świecie artystów. O artystkach na trudnym rozstaju sztuki i obyczaju.

Wśród imion wielkich artystów zapełniających karty historii, rzadko spotkać się możemy z imieniem kobiecym. Kiedy tak się stanie, nawet dzisiaj wzbudza to nasze emocje. Kobieta? Artystka? W tamtych czasach?... od razu mamy ochotę sprawdzić jak znalazła się w tak zaszczytnym gronie. Dlaczego intuicyjnie wiemy, że kobietom ciężej było się dostać do tego zamkniętego kręgu? Prześledzimy losy niezwykłych artystek, które zapisały się w historii nie tylko dzięki ogromnemu talentowi, ale też nieprzeciętnej sile charakteru i determinacji w dążeniu do zdobycia miejsca w panteonie wielkich twórców.

Prowadząca: Marta Tarnawska-Banaszek
 

Ignacy Mościcki: terrorysta, naukowiec, polityk.

Ignacy Mościcki jest znany przede wszystkim jako ostatni prezydent II Rzeczypospolitej, który objął ten urząd po przewrocie majowym w 1926 roku i pełnił go aż do upadku państwa we wrześniu 1939 roku. Miał jednak znacznie bardziej niezwykły życiorys: związany w młodości z ruchem niepodległościowym, brał udział w przygotowywaniu zamachu na carskiego gubernatora Warszawy, a kiedy spisek wyszedł na jaw, musiał uciekać za granicę i jeszcze przez wiele lat był poszukiwany przez carską policję. Za granicą poświęcił się pracy naukowej, opatentował kilka wynalazków, a po powrocie na ziemie polskie niedługo przed wybuchem wojny światowej kontynuował tę działalność.

Prowadzący: Maciej Antosiewicz

 

Sekrety odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie

Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie była wielkim wyzwaniem dla budowniczych. Niosła wiele znaków zapytania i, jak się okazało, wiele niebezpieczeństw. Są takie tajemnice odbudowy Zamku Królewskiego, o których wie tylko garstka historyków i konserwatorów. Dziś po 40 latach od ponownego otwarcia Zamku możemy już się z Państwem podzielić tymi sekretami.

Prowadzący: Tomasz Taraszkiewicz

 

 

Oprowadzanie po wystawie: Matejko nieznany. Dzieła z kolekcji prywatnych (do 24 maja 2024 roku)

Grupy na oprowadzaniu mogą liczyć do 30 osób.

 

Cena wykładu dla grup do 30 osób: 300 zł.

Cena wykładu dla grup od 31 do 100 osób: 350 zł.

Można również zamówić wykłady online na platformie Zoom.

Cena wykładu online: 180 zł.

Kontakt, zamówienie i ustalenie terminu wykładu: Tomasz Drapała

tdrapala@zamek-krolewski.pl

Tel. 664 118 360

Zamówienia będą realizowane w miarę wolnych terminów i dostępności sal od 1 września 2022 r.


Zapraszamy do śledzenia naszego profilu Edukacja w Zamku Królewskim w Warszawie