Król się żeni! "Rolka sztokholmska" – skarb Zamku Królewskiego w Warszawie
Król się żeni! "Rolka sztokholmska" – skarb Zamku Królewskiego w Warszawie
5 lutego – 10 marca 2019 r.
Biblioteka Królewska
Jedyne takie dzieło sztuki w Polsce i jedno z niewielu tego rodzaju w Europie – ponad 15-metrowa Rolka sztokholmska należy do pereł zamkowej kolekcji. Unikatowy fryz anonimowego artysty ukazuje uroczysty wjazd do Krakowa orszaku ślubnego króla Zygmunta III i arcyksiężniczki Konstancji Austriaczki 4 grudnia 1605 r. Wystawa prezentująca bezcenny dokument XVII-wiecznej kultury polskiej zainaugurowała obchody Roku Wazowskiego 2019. Wyjątkowy jubileusz upamiętnił 400. rocznicę ukończenia zleconej przez monarchę przebudowy Zamku, który zyskał dzięki niej obecny kształt pięcioboku.
Do Zamku Królewskiego w Warszawie dzieło trafiło w 1974 r. jako dar ówczesnego premiera Szwecji Olofa Palmego. Wcześniej znajdowało się w zbiorach muzealnych w Sztokholmie, gdzie prawdopodobnie pojawiło się jako zdobycz wojenna po potopie szwedzkim.
Rysunek, wykonany w technice akwareli i gwaszu z użyciem złotej farby, przedstawia blisko 600 uczestników pochodu. Precyzja malarska umożliwia rozpoznanie nie tylko poszczególnych grup, lecz także konkretnych osobistości biorących udział w ceremonii. Głównymi bohaterami tej barwnej galerii postaci są podążający na kasztanowym koniu król Zygmunt III oraz jadąca w czarno-złotym paradnym powozie królewska narzeczona, Konstancja Austriaczka. Wśród przedstawionych na Rolce postaci dostrzec można również: 10-letniego wówczas królewicza polskiego Władysława, matkę i siostrę arcyksiężnej Konstancji, arcyksięcia Maksymiliana Ernsta, nuncjusza papieskiego Klaudiusza Rangoniego, chorążego wielkiego koronnego Sebastiana Sobieskiego czy wojewodę poznańskiego Hieronima Gostomskiego. Szczególnie intrygująca jest postać tzw. kobiety z brodą, czyli Heleny Antonii z Liège – dwórki Habsburżanek, która przybyła z nimi z Grazu do Krakowa.
Jako pełna detali, misterna pamiątka spektakularnej królewskiej uroczystości Rolka sztokholmska odsłania sekrety ceremoniału dworskiego sprzed czterech wieków. Obszerny rysunek stanowi rewię XVII-wiecznej mody, zarówno zachodniej, jak i tej rodzimej. Kolorami mienią się brokaty, adamaszki, aksamitne żupany, białe kryzy, wyszywane srebrem pludry, karmazynowe liberie, zdobione piórami kapelusze i turbany. Uwagę zwraca również wspaniała prezentacja husarii − symbolu ówczesnego oręża polskiego. Skrzydlatych jeźdźców zdobią barwne pęki piór, a ich plecy okrywają lamparcie skóry. W rękach dzierżą tarcze, szable, nadziaki i buzdygany. Nad oddziałami łopoczą proporce, a dobosze bębnią w kotły. Rzędy końskie połyskują złotem i drogocennymi kamieniami. W orszaku z gracją paradują rumaki wszelkiej maści – białe, siwe, gniade, kare, kasztanowate.
Rolka sztokholmska trafiła do Polski w złym stanie zachowania, dlatego pod koniec lat 80. XX w. rozdzielono ją na 39 arkuszy, z których pierwotnie była sklejona, zachowując przy tym możliwość ponownego zestawienia elementów malowidła na potrzeby ekspozycyjne. Ze względu na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych dzieło jest prezentowane okazjonalnie – publiczność zamkowa mogła je poprzednio podziwiać w 2002 r.
Rocznicową ekspozycję wzbogaciła m.in. prezentacja XVII-wiecznej kolczugi − nowego nabytku w zamkowej kolekcji. Identyczne uzbrojenie, będące podstawowym elementem ochronnym formacji jezdnych ówczesnej Rzeczypospolitej, rozpoznać można było w pełnym szczegółów uniwersum Rolki. Na wystawie zobaczyliśmy także wypożyczone z Muzeum Wojska Polskiego rapiery, halabardy, muszkiety oraz szyszak husarski.
Wystawę uświetniła ścieżka dźwiękowa przygotowana przez Polskie Radio.
Animacja :
Sekrety "Rolki sztokholmskiej"
Prezentacji towarzyszyła również bogato ilustrowana publikacja w języku polskim i angielskim.
Oprac., komisarz wystawy: Marta Zdańkowska (kustosz zbiorów rysunku, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum)
Współpraca: dr Tomasz Mleczek
Komisarz organizacyjny: Anna Małecka
Projekt scenografii: dr hab. Barbara Kowalewska, dr hab. Monika Rzepiejewska (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie)
Scenariusz i realizacja ścieżek dźwiękowych: Janusz Kukuła, Andrzej Brzoska (Teatr Polskiego Radia)
Koordynator Roku Wazowskiego 2019: dr Mariusz Klarecki
Wystawa czynna w godzinach otwarcia Zamku:
UWAGA!
9 i 10 marca zwiedzający wystawę otrzymali w kasie Zamku bezpłatny bilet na wystawę "Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej" ważny do 31 marca 2019 r.
Atrakcje towarzyszące finisażowi wystawy:
10 marca 2019 r. – Szwedzi i Finowie wierni Zygmuntowi III na uchodźstwie w Rzeczypospolitej – wykład z cyklu Rok Wazowski
10 marca 2019 r. – Koncert towarzyszący wystawie Król się żeni! "Rolka sztokholmska" – skarb Zamku Królewskiego w Warszawie
wtorek−czwartek, sobota 10.00–18.00
piątek 10.00–20.00
niedziela 11.00–18.00
Ostatnie wejście godzinę przed zamknięciem
Bilety w cenie 10 zł (normalny), 5 zł (ulgowy) i 1 zł (dzieci w wieku 7−16 lat) dostępne w kasie Zamku oraz online
Bilety dla osób zwiedzających Trasę Zamkową lub wystawę Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej w cenie 5 zł (normalny) i 1 zł (ulgowy)
W środy wystawa dostępna bezpłatnie w ramach biletu ewidencyjnego na Trasę Zamkową
UWAGA!
Ze względu na uwarunkowania architektoniczne wystawa nie była dostosowana do zwiedzania przez osoby poruszające się na elektrycznych wózkach inwalidzkich.
Za utrudnienia przepraszamy.
Patroni wystawy
Patroni Zamku
