Ci piekielni lansjerzy!
5 maja–31 sierpnia 2023
Pałac Pod Blachą
Polscy lansjerzy zasłynęli w epoce napoleońskiej jako wyjątkowo groźna i skuteczna kawaleria walcząca w służbie Francji. Los infernos picadores! (Ci piekielni lansjerzy!) to przydomek nadany im przez Hiszpanów podczas wojny na Półwyspie Iberyjskim w latach 1808–1812. Zapraszamy na wystawę poświęconą historycznym oddziałom budzącym prawdziwy postrach wśród wojsk hiszpańskich i brytyjskich w czasie wojen napoleońskich.
Pod rozkazami Napoleona walczyły dwa pułki kawaleryjskie złożone z Polaków. Pierwszy wywodził się z dawnej jazdy Legionów, które jeszcze we Włoszech stworzył Jan Henryk Dąbrowski. Pułk powszechnie nazywano Lansjerami Nadwiślańskimi. Drugi został powołany do życia z inicjatywy Wincentego Krasińskiego w 1807 r. jako 1. Pułk Szwoleżerów-Lansjerów i szybko wszedł w skład Gwardii Cesarskiej. Lansjerzy Nadwiślańscy, chociaż bardziej doświadczeni w wojnie hiszpańskiej, rekrutowali się z niepiśmiennych chłopów. Z tego powodu nie miał kto opisać ich barwnej i walecznej historii. Do najwspanialszych szarży należało zdobycie aż czterech brytyjskich sztandarów 16 maja 1811 r. w bitwie pod Albuerą na granicy Hiszpanii z Portugalią. Pod sztandarami szwoleżerów służyła elita polskiego narodu, młodzież arystokratyczna i szlachecka. Jednostka wsławiła się morderczą szarżą na cztery baterie hiszpańskich armat w wąwozie Somosierra, otwierając tym samym Napoleonowi drogę na Madryt. Obydwa pułki połączyły siły w wojnie z Rosją podczas tragicznego odwrotu spod Moskwy w 1812 r. Stanowiąc ariergardę, ocaliły Napoleona i wycofującą się francuską armię. Do charakterystycznych elementów ich uzbrojenia należały lance. Broń ta, wyjątkowo skuteczna w walce kawaleryjskiej, jeszcze w epoce napoleońskiej zrobiła błyskawiczną karierę.
Na ekspozycję obiektów użyczyli: Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum; Kolekcja dr. Tomasza Niewodniczańskiego, dep. Deutsch-Polnische Stiftung Kulturpflege und Denkmalschutz (Görlitz) oraz kolekcjonerzy prywatni.