"Umarł król. 650. rocznica śmierci Kazimierza Wielkiego"

zdjęcie 1
zdjęcie 2
zdjęcie 3
zdjęcie 4
zdjęcie 5
zdjęcie 6
zdjęcie 7
zdjęcie 8
zdjęcie 9
zdjęcie 10
zdjęcie 11
zdjęcie 12
zdjęcie 13
zdjęcie 14
zdjęcie 15
zdjęcie 16
zdjęcie 17
zdjęcie 18
zdjęcie 19
zdjęcie 20
zdjęcie 21
zdjęcie 22
zdjęcie 23
zdjęcie 24

Wystawa

Umarł król. 650. rocznica śmierci Kazimierza Wielkiego

 

Przekrojowa historia dokonań ostatniego Piasta na polskim tronie, jednego  z najwybitniejszych polskich władców, ukazana poprzez wspaniałe zabytki, związane  z jego panowaniem. Tym cenniejsze, że tak niewiele ich przetrwało do naszych czasów. Dokumenty, broń, monety, wyposażenie kościołów, w tym jedno z największych arcydzieł średniowiecznego złotnictwa – relikwiarz św. Zygmunta, ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Płocku, czy jedna z najstarszych w Polsce rzeźb świeckich wizerunku Kazimierza ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego – to tylko niektóre z eksponowanych dzieł.

Pragniemy przypomnieć nie tylko o rocznicy śmierci Kazimierza Wielkiego, ale także o jego wielkich dokonaniach. Król zasłynął jako reformator, zarówno w dziedzinie prawa administracji i mennictwa, jak i wojskowości. Jego stosunki z sąsiadami cechowało raczej ostrożne i umiejętne umacnianie granic dopiero co odrodzonego państwa, realizowane raczej za pomocą polityki, niż miecza (od którego jednak bynajmniej nie stronił). Udało mu się poszerzyć granicę państwa o fragment Mazowsza (nietrwale) i Ruś.

O tym, jak ważna dla średniowiecznego władcy była sfera sacrum świadczą fundacje Kazimierza, należące do wyposażenia kościołów, niektóre z nich na co dzień niedostępne dla publiczności. Na wystawie prezentowane są trzy wspaniałe kielichy z kościołów w Kaliszu, Kielcach oraz z Zamku Królewskiego na Wawelu.

Zgromadzone dokumenty i księgi prezentują dokonania Kazimierza Wielkiego  w dziedzinie prawodawstwa. Wśród nich wyróżnia się okazale zdobiony ewangeliarz przemyski, który razem z przywilejem dla biskupa ormiańskiego ze Lwowa ilustruje aktywną politykę wschodnią (ruską) Kazimierza. Z kolei dokument dotyczący budowy murów w Płocku przypomina o Mazowszu i próbach Kazimierza podporządkowania go Koronie.

Nie znamy dokumentów opisujących reformy mennicze Kazimierza, stąd prezentowane numizmaty stanowią jedyne zabytki, obrazujące dokonania króla w tej dziedzinie. Po nieudanych reformach pozostały pierwsze w Polsce monety wysokich nominałów, a przede wszystkim grosze krakowskie, które miały zastąpić grosze czeskie. Na wystawie zobaczymy też monety ruskie Kazimierza – kolejne świadectwo polityki wschodniej ostatniego Piasta.

Militaria (czyli wojnę) reprezentują przede wszystkim wybrane elementy uzbrojenia i wyposażenia rycerskiego z XIV w., przede wszystkim miecze – najważniejszy oręż zaczepny średniowiecza. Na wystawie znalazły się też drugorzędne elementy wyposażenia rycerza – puginały, ostroga, groty bełtów kusz.

Ekspozycję kończy osobny dział – pokaz przedmiotów związanych z miejscem spoczynku Kazimierza. Są to przede wszystkim oryginalne rysunki Jana Matejki, które malarz wykonał w czasie otwarcia grobu Kazimierza w 1869 r., a które stanowią swoisty zapis wyposażenia pośmiertnego Kazimierza. Na wystawie można zobaczyć też kopię popiersia króla  z płyty – grobowca Kazimierza Wielkiego, a także kopie guzów z wyposażenia grobowego, uwiecznione także na jednym z rysunków Matejki.


Zapraszamy do wysłuchania sukcesywnie zamieszczanych wykładów inspirowanych wystawą, które pozwolą na przygotowanie merytoryczne do przyszłego zwiedzania. Polecamy także nasze filmowe zapowiedzi. O możliwości tradycyjnego otwarcia ekspozycji dla publiczności poinformujemy w najbliższym czasie.

Obiektów na wystawę użyczyły następujące instytucje:

Muzeum Diecezjalne w Płocku, Bazylika Katedralna pw. Wniebowzięcia NMP w Kielcach, Narodowe Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu, Muzeum Narodowe w Krakowie, Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Biblioteka Narodowa w Warszawie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum Zamkowe w Malborku.

Kuratorzy: dr Zbigniew Hundert, Ośrodek Badań Historycznych Paweł Tyszka, p.o. kierownika Ośrodka Badań Historycznych, Michał Zawadzki, kierownik Gabinetu Numizmatycznego.

Ekspozycji towarzyszy bogato ilustrowany katalog, wydany nakładem zamkowego Ośrodka Wydawniczego Arx Regi

film - zaproszenie na wirtualne zwiedzanie >

film - zaproszenie na wystawę >


Zapraszamy do obejrzenia transmisji z wernisażu online, który odbył się 27 listopada o godz. 15.00


Program wydarzeń towarzyszących wystawie Umarł król. 650. rocznica śmierci Kazimierza Wielkiego

Cykl wykładów online Kazimierz Wielki. Odrodzenie państwa i zmierzch dynastii

Archiwum wykładów:

7 stycznia 2021 r.  – Nagrobek Kazimierza Wielkiego – pomnik odrodzonego Królestwa Polskiego prof. UJ Marek Walczak

17 grudnia 2020 r.  – Kazimierz Wielki – zmierzch dynastii, dr hab. Marek Barański, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

10 grudnia 2020 r. – Mennictwo i polityka monetarna Kazimierza Wielkiego, prof. dr hab. Borys Paszkiewicz, Uniwersytet Wrocławski

3 grudnia 2020 r. Król, który miłował pokój. Śląsk w polityce Kazimierza Wielkiego, dr hab. Wojciech Mrozowicz, Uniwersytet Wrocławski

1 grudnia 2020 r. – Umarł król, niech żyje w naszej pamięci! 650. rocznica śmierci Kazimierza Wielkiego ,dr Zbigniew Hundert, Paweł Tyszka, Michał Zawadzki

26 listopada 2020 r. – Polityczny pragmatyzm w działaniu – Kazimierz Wielki a Zakon Krzyżacki, dr hab. Adam Szweda, Uniwersytet Mikołaja Kopernika

19 listopada 2020 r. - Władza w monarchii Kazimierza Wielkiego, dr hab. Andrzej Marzec , Uniwersytet Jagielloński


z

z